Friends,

I am using this space for making a personal announcement that is very much a part of my Sajha life and which my well-wisher Sajha mates have been inquiring for several months already.

Well, my mini-novel Chaytna Nasakeko Chithiis finally published and a website dedicated to promote it is up and running.

- http://www.dkhadka.com/chithi

I have a long list of Sajhaites to thank. First and foremost, Echoes for an excellent web design and Shree for valuable guidance to web-illiterate person like me. Gokul-jee for a wonderful preface for the book which, let me give a preview, starts with the story of how it all started right here in Sajha some years ago.

I am donating the proceeds from the book to Help Nepal Network. And I have to thank Shirish for making that possible and helping me out in too many things.

I am also grateful to anonymous Sajha artists and models for their precious cooperation during my initial search for a design for the book.

Then all initial readers of the story for their encouragement and following up inquiries regarding its publication.

So, basically, in Sajha had my book it's birth pang and it would not have seen this day without Sajha.

I have been telling to all that Sajha has been a rewarding experience for me. This book is a living proof among many others I can produce.

Thank you Sajha mates ! Thank you Sajha !

Nepe

- http://www.dkhadka.com/chithi

FYI,

The latest edition of "Weekly Shayari".

- http://www.dkhadka.com/chithi/sounds/Ghalib_Ghabara.mp3

Features Ghalib.

Nepe

As usual, enjoyed Ghalib Nepe guru, and your analysis of contemporary Nepalese politics too.
Thank you.

नेपे दाई,
एउटा दुइटा कुरा प्वाक्क बोल्न मन लाग्यो।

गालिबको गजल भन्नासाथ मलाई धेरै प्रचलित (शायद सबै भन्दा धेरै गजल गायकहरुले गाएको भएर हो कि?) एउटा गजल याद आउँछ-

"हजारोँ ख्वाहिशेँ ऐसी के हर ख्वाहिश पे दम निकले
बहुत निकले मेरे अरमा लेकिन फिर भि कम निकले”


अब कुरा तिर जान्छु..

तपाईँले "गालिबको गजल" भन्नासाथ शायद "धेरै गालिब सुन्न पाइने भैयो" भन्ने मनमा लागेर हो कि किन हो, एउटा शेर मात्र सुनेपछी शेरको अर्थ नेपालको राजनैतीक घटनाक्रममा जोडिन गएकोमा खै किन हो यसपाली गजल रस्वास्वादन गर्ने मनको कुना त्यति सन्टुष्ट भएन। तर जुन शैलीले तपाईँले गजलको अर्थ समसामयीक राजनितीमा जोड्नुभयो साझामा मैले पढ्ने गरेको 'नेपे'लाई त्यसले झन बलियो बनाएको छ है। :)
एउटा मनमा लागेको कुरो मात्र गरेको।

दुईटा शेर मैले माथि भनेको गजलको, राख्न मन लाग्यो-

मुहब्बतमे नहिँ है फर्क जिने और मरनेका
उसिको देखकर जिते हैँ जिस कातिल पे दम निकले


कहाँ मैखानेका दरवाजा गालिब और कहाँ वाइज (I came to know that वाइज = Preacher)
पर इतना जानते हैँ कल वो जाता था के हम निकले

बिर्खेज्यू,

तपाईको टिप्पणी र गालिबका शेरहरुको लागि धन्यवाद ।

के कुरा चाहि जगजाहेर भईसकेको छ भने मेरो कार्यक्रम राजनीति र शायरीको खिचडी हो र अघिल्लो मसलालाई मैले बेसी नै उदारताकासाथ हाल्ने गरेको छु । नि:सन्देह "साप्ताहिक शायरी" अब एक misleading नाम हुन पुगेको छ । यसबारे सोच्दैछु म ।

समसामयिक राजनीति, त्यसमा पनि मेरो निजी धारणाहरु, संग सटिक हुने शेरहरु पाउन कठीन त छदैछ । पाए नै पनि कला जस्तो कुरालाई राजनीतिको सेवा गर्न लगाउनु एक प्रकारको abuse नै हो ।

त्यसैले अलिकति अपराधबोधकासाथ यो कार्यक्रम चलाईरहेको छु भन्नप-यो ।

*** *** ***

गालिबको शेर "हजारों ख्वाहिशें.." शायरीको एक उत्कृष्ट नमुना हो । तपाई पत्याउनु हुन्छ ? म कलिलै हुँदा र मलाई हिन्दी-उर्दुको टुटफुट ज्ञान मात्र हुँदा यो शेर सुन्न पुगेको थिएँ र यो सुन्नै बित्तिकै म चित खाएको थिएँ । त्यसबेला ममा बौद्ध दर्शनप्रति आकर्षण थियो र ईच्छालाई न्यूनतममा राख्नु पर्छ भन्ने आदर्शप्रति मेरो श्रद्धा थियो । बौद्ध भिक्षुहरु मेरा heroes थिए, उनीहरुमा म, ल मेरो naivety हेर्नुस्, एक प्रकारको glamor देख्थें ।

गालिबको शेर सुने पछि मैले नयाँ र विपरित hero पाएँ । ईच्छा र सपनाको यत्रो धनी पुरुष मैले कतै र कहि पनि देखे-सुनेको थिईनँ । भनिहालें नि, मैले त चित खाएँ यार ।

"हजारों ख्वाहिशें.." को एउटा राम्रो फिल्मी प्रयोग निर्देशक सुधीर मिश्रले गरेका छन् । उनको फिलिम "हजारों ख्वाहिशें ऐसी" बारे मेरो सानो टिप्पणी यहाँ छ-

- http://www.sajha.com/sajha/html/OpenThread.cfm?forum=2&ThreadID=23508#158135

हजारो तो क्या लाखो दमदार ख्बाहिशें की, फिरभी कम निकला।
ख्बावो, अरमानोंमेही गालिब तेरा दम निकला।।


ख्बावौ कि परिऔ के मुहाब्बतको जन्नत माना तुने।
गरिव तरे सामनेसेही तेरा हमदम निकला।।



:)!

नेपे दाई,
धन्यवाद्, एउटा निकै सटिक, जीवन्त र मिठो चलचित्रको याद दिलाइदिनु भएकोमा!
मैले पोहोर तिर हेर्ने मौका पाएको थिएँ यो फिलिम। तत्कालिन पश्चिम बङ्गालको नक्सलवादी आन्दोलन, भारत सरकार र त्यस भेगका confused युवा युवतीहरुको कथित् 'सहि बाटो' खोज्ने क्रमको उतार चढावहरु निकै मिठो र गहकिलो ढङ्गमा प्रस्तुत गरिएको भेटेँ मैले।

बौद्ध भिक्षुहरुमा पनि glamor देख्नुभयो रे!! कुनै वास्तविक गजल लेखकले मात्र यस्तो दिशामा सोच्न सक्छ! गजब! :)


धन्यवाद, बिष्णुअवतारजी मिठो शेरको लागि!


गालिबको कुरा भैरहेको भएर अरु शेरहरु पनि राख्न मन लाग्यो-

दिल ए’ नादान तुझे हुवा क्या है
आखिर इस दर्दकी दवा क्या है

हमको उनसे वफाकि है उम्मिद
जो नहिँ जानते वफा क्या है


जान तुम पर निसार करता हुँ
मै नहिँ जानता दुआ क्या है

अल्फाजें चुनते चुनते बिते दिन, खयालौं मे खोते खोते रात बिते।
हकिकतकी नजरों से देखातो जिन्दगी महज इक गम निकला।।

हकिकतसे डरकर खयालों मे छिपाया खुदको।
गालिब तेरे हातों सेहि तेरी जिन्दगीका दम निकला।।

:)!

आखीर हर इक ख्बाइस टुट टुटकर बिखरगया।
उनमेसे इक मौतका पैगाम निकला।।

जिस हकिकतको ख्बावौ अल्फाजौमे लपेटकर छिपाता रहा।
सारे ख्बाब मिटे पर सिर्फ वही हकिकत आखिर अहम निकला।।

वाह! विष्णुअवतारजी!

अल्फाजें चुनते चुनते बिते दिन, खयालौं मे खोते खोते रात बिते।
हकिकतकी नजरों से देखा तो जिन्दगी महज इक गम निकला।।

एउटा शेरले सम्पूर्ण गिता वर्णन गरेको जस्तो भयो! गजब छ!

बिर्खेजी,

त्यो फिलिममा मलाई सबभन्दा बढी छोएको पक्ष चाहि नायिकाप्रति उपनायकको नि:शर्त राग (passion) को सुन्दर र विश्वसनिय प्रस्तुती थियो । त्यसबारे चर्चा गरेको छु फिलिमको धागोमा ।

***

नि:सन्देह सुन्दर शेरहरु गालिबका । हाम्रा नेताहरुसंग नेतृत्वको आसा गर्दा यो शेर सटिक हुनेछ ।

हमको उनसे वफा कि है उम्मिद
जो नहिँ जानते वफा क्या है

अनि यो काव्यात्मक innocence र समर्पणको त के कुरा भो र ?

जान तुम पर निसार करता हुँ
मै नहिँ जानता दुआ क्या है

फैज अहमद 'फैज' ले लेखेको यो देशभक्ति गानको आरम्भिक पंक्तिमा पनि मिल्दिजुल्दो समर्पण र abandon छ ।

आये हाथ उठाए हम भी
हम जिन्हें रश्म-ए-दुआ याद नहिं
हम जिन्हें सोज-ए-मुहब्बत के सिबा
कोई बुत कोई खुदा याद नहिं

- http://www.thedailystar.net/magazine/2006/06/01/pers.htm

Vishontar-jyu,

दर्शन ! बौद्ध आदर्शप्रतिको आकर्षणको एक मोडबाट गुज्रेको मान्छे हुँ म । आकर्षण के, झण्डै झण्डै मार्ग परिवर्तन गर्न निर्णय गरिसकेको ! मेरो दुर्भाग्य, मेरो भाग्यमा त्यो रहेनछ ।

तर seriously केही तर्क-वितर्कहरुले मलाई रोकेका हुन् । मेरो मूख्य तर्क चाहिं ईच्छारहितताको असम्भाविता थियो । ईच्छारहितताको ईच्छा गर्ने बित्तिकै ईच्छाधारी भईहालियो नि, भईएन र ? ईच्छारहितता नै बुद्धत्व हो भने स्वयं सिद्दार्थ गौतम पनि बुद्ध थिएनन् ।

समय र प्रसंग त याद छैन, तर मैले एउटा पंक्ति साझाको कुनै साहित्यिक कुराकानीमा प्रयोग गरेको छु, त्यसमा मेरो यो संशय झल्कन्छ-


ईच्छाको अनिच्छाले बुद्ध भएँ, अनिच्छाको ईच्छाले बुद्धु ।

तपाईको टिप्पणीको अभिलाषी,

नेपे

अल्फाजौंके ईटौसे ख्वावौका शहर बसाया।
गालिव तु हर्दम हकिकत से कतराया।।

तेरे सारे ख्बाव वहि चलबसे, जब मौतका पैगाम आया।
मौतसे लड्ते बक्त नादानने खुदको अकेला पाया।।

कभी देबकोटाको कुच कहा तो आप नाराज हो बैठे।
तौवा! अवकितो गालवको गालिया वर्साते महफिलमे आपका साथ देने आए हैं।

बत्तमिजी मुआफ करना जनाब, नादान है, सायर सायरी क्या जाने।
हमतो युँही टुटी फुटी उर्दुमे दो वात देने आए है।।

अबतक आपके लिए बुद्द दर्शन ही तो कहरहे थे जनाब,
इसी बाहाने आपसे मुलाकात लेन आए है।।

,b>अबतक आपके लिए बुद्द दर्शन ही तो कहरहे थे जनाब,
इसी बाहाने आपसे मुलाकात लेन आए है।।

यो चाहिँ अलिक तपाईँको परिचय संग मिलेन कि बिष्णुअवतारजी??

यसो भन्नु पर्ने हैन र?

अबतक आपसे मुलाकत लेने आए थेँ जनाब,
इसि बहाने बुद्ध दर्शन हि हो जाएँ।। :)

Still missing your कुराहरु! :)

VISHONTAR जी,

Is it possible?

Enlightment-

हर दिनरात किसि न किसि से जीवनका अर्थ मांगा
एक सुबह जब चिडिया गाई तो हर तरफ जीवन निकला

वाह! विष्णुअवतारजी!

अल्फाजें चुनते चुनते बिते दिन, खयालौं मे खोते खोते रात बिते।
हकिकतकी नजरों से देखा तो जिन्दगी महज इक गम निकला।।

एउटा शेरले सम्पूर्ण गिता वर्णन गरेको जस्तो भयो! गजब छ!


शुक्र है आपने लपेटी टालेको नही वल्की कोहिनुरको देखा।
दिल खिलउठा! जो लब्जोंके अन्दर झांके ..पहेली वार ऐसा कोइ सक्श देखा।।

एका देशमा एका कालमा, विश्वन्तर राजकुमार थिए।
अनेकों दानशाला खोली, मागेको भएको दिए।।
उनको चरित्रले मलाई, मुदित प्रमुदित बनायो।
सम्झी रहन उनलाई, उपनाम लिने शोच आयो।।

लोभ मैल हो त दान साबुन हो, राक्षस लोभलाई जित्नुछ।
दुई दिनको जीन्दगी माईला, सत्कर्म रोपी बित्नु छ।।
सत्पुरूषको बाटो छोडी, म किन लोभमा अल्झिए?
प्रेरणा लिनलाई माईला, विश्वन्तर उपनाम लिए।।

अबदेखी मलाई मईला, शुद्द सम्बोधन गर्नुस् है?
बिष्नु अबतार हैन नी, विश्वन्तर भन्ने गर्नुस् है?

:)

VISHONTAR जी,
माफ पाउँ सुरुको गल्तिको लागि, शायद झुलुक्क नाम पढ्दा जे मनले ठान्यो त्यहि नै लागेको थियो होला। धेरै पहिले देखि नै म त बिष्णुअवतार भन्ठानिरहेको। तर हिजो तपाईँले भन्नुभन्दा केहि पहिला तपाईँले लेखेको शेर पढ्दा पढ्दै 'विश्वन्तर' देखियो! :)

तर seriously केही तर्क-वितर्कहरुले मलाई रोकेका हुन् । मेरो मूख्य तर्क चाहिं ईच्छारहितताको असम्भाविता थियो । ईच्छारहितताको ईच्छा गर्ने बित्तिकै ईच्छाधारी भईहालियो नि, भईएन र ? ईच्छारहितता नै बुद्धत्व हो भने स्वयं सिद्दार्थ गौतम पनि बुद्ध थिएनन् ।


Nepe Dai, it’s a genius question, however, it’s completely theoretical. Buddha was not a man of theory; neither am I. To answer your question let’s imagine a thought experiment:

Let’s imagine that you and your buddies went to explore an unexplored part of the Amazon jungle. One night you had a great calibration in your camp; obsessed with alcohol, all of you decided to go for exploration. Unconsciously you all happened to enter an extremely huge cave and fall asleep somewhere in the middle of it.

Next day when you woke up, it was all dark. You guys started to wonder around fearfully to get the outlet. Days have passed without any success. One day, you claimed that you found the way out. You explained to them how you found it.

You went straight in one direction counting your steps until you stroke to the end. Then you made 180⁰ turn and count back the steps until you reached the point you have started and continued until you reached the end. Then you came back to the original point. This time you turned 90⁰ at origin and explored the perpendicular direction. You repeated the procedure and mapped the cave. Suddenly you found feeble light. You followed that feeble light which leaded you to the entrance. You were now overjoyed. You could have come out yourself and enjoyed your life but you were not selfish. Out of compassion you went back to the cave to save your friends.

You told them:
“Random walking would not lead you to the entrance. Random walk is the cause the cause of suffering. Stop random walking! Follow me I found the way out!”

Some of your friends were wise and they understood you. They trusted you because the way you explained them sounded convincing to them and they decided to follow you. Some were not that wise but they trusted you because they knew you as a trustworthy person and they also decided to follow you.

Contd...

However, the rest couldn’t understand you well.

They said “Walking is walking dude no matter whether it is random or unidirectional! You walked in one direction and we walked in many direction. What’s your point? If walking leads to the entrance we could also have found the entrance. If walking doesn’t lead to the entrance you also haven’t found the entrance.”

You couldn’t convince them the difference between random walking and unidirectional walking because they were very form on their logic.

I made up this story to clarify things. You are a scientist and very intellectual person; I respect you. However, in this situation, your logic is the same as those of third type of random walkers.

Your logic: if enlightenment comes from abandoning desires, desire for enlightenment is also a desire and Buddha was not enlightened because he had desire for enlightenment. We have many desires and he had one desire. What is his point?

Sounds same as: If entrance can be reached by abandoning walk, you shouldn’t also have reached the entrance because you also have walked. We walked in many directions but you walked in one direction. What is your point?”

See how wisely you have discovered the entrance. See, how logically you have explained how you discovered the entrance. See, how scientific is the way of your discovery. But, people can not understand, they hold few words like "walk" and never try the right thing as you are holding the word Desire and turing your back to sublime teaching of Buddha.

In very true sense your question has very deep meaning. It sounds misleading but it is not. You are a scientist; you should explore the entire field of Buddha’s teaching; before abandoning it. You should have explored it and found out the meaning and reason of abandoning worldly desires. You didn’t do that, you hold one sentence which sounded illogical to you and abandon the path. This is more illogical instead. You didn't do justice with the sublime teaching.

Since your question is very deep, I have to write more on this. I have to connect the sentence you are holding to its roots to give it an identity. On this course I may write my understanding of Buddha’s teaching in your language, ie, the language of science :).

Finally I will end my postings by writing review on your book.

:)